Brojni uposlenici javnih preduzeća i ustanova sa područja opštine Sokolac mjesecima nisu primili platu, a godinama im se ne uplaćuju ni doprinosi. Finansijski ćorsokak u kojem se nalaze za mnoge je uzrok loših odnosa opštinskog načelnika Milovana Bjelice (SDS) i skupštinske većine predvođene SNSD-om. Međusobne optužbe za krađu šume i kršenja Zakona o javnim nabavkama.
Piše: Slađan Tomić
Jovan Borovčanin, koordinator sportskog centra na stadionu Bara, pri Javnoj ustanovi Sportsko-rekreativni centar „Glasinac“ Sokolac toliko dugo nije primio platu da se datuma posljednje isplate plate ni ne sjeća.
„Nemam pojma. Ne znam, vjeruj mi. Prije jedno šest, sedam mjeseci“, kaže Borovčanin za Spin info.
Uposlenik centra je 12 godina, kaže da su problemi uvijek postojali, nezadovoljan je i iznosom plate jer sa fakultetskom diplomom prima minimalac.
„Većina nas je zaposleno sa diplomama državnih fakulteta, a plate su nam kao u čistačica u drugim firmama. Ne bi se ni za to bunili, da nam je redovno“, kaže Borovčanin.
Zbog neuplaćenih doprinosa radnici ne mogu da se liječe
Mnogi uposlenici imaju porodice i djecu pa je situacija za njih znatno nepovoljnija, a zbog neisplaćivanja doprinosa mnogima je uskraćeno pravo na liječenje.
„Mi nemamo ovjerenu knjižicu, ja sam prošle godine završio u bolnici, ja sam sve morao platiti. Mi ne možemo da ovjerimo knjižicu, slomio nogu prošle godine, morao ići na Koševo, sve sam sam platio. Nisam mogao da idem na fizikalnu terapiju“, govori Borovčanin.
Načelnik opštine Milovan Bjelica kaže da je Centar dobio novac za plate, ali ga je iskoristio u druge svrhe, što je dovolo do toga da nemaju novac za isplatu plata. Sve je, dodaje, politička igra koju predvodi SNSD s namjerom da ga smjene s pozicije načelnika opštine.
„Budžetom je predviđen grant za Sportsko-rekreativni centar u iznosu od 250.000KM. Ja sam im za prošlu godinu isplatio negdje oko 270.000KM sa grijanjem i ostalim. Oni su retroaktivno donijeli odluku na Upravnom odboru da isplaćuju topli obrok i regres, prevoze i onda su počeli tužakati tako da su grant potrošili na stare dugove koji nisu bili planirani budžetom“, kaže Bjelica.
Milovan Bjelica, foto: Opština Sokolac
Problem konstantnih tužbi blokira finansijsku stabilnost preduzeća, a Bjelica kaže da je radnike molio da ne podnose tužbe.
„Pa advokat uzme 5.000KM, oni su sigurno naplatili sudske presude u ovom periodu, dakle nisu bili bez novca. Skupštinska većina četvrtu godinu neće da usvoji budžet, nijedan rebalans mi nisu usvojili, nijedno refinansiranje niti ijedno reprogramiranje obaveza. Potpuna opstrukcija rada načelnika od strane skupštinske većine. Samo podstrekavaju radnike – tužite ga da ga srušimo. To je suština“, tvrdi Bjelica.
O trenutnoj situaciji na Sokocu za SPIN Info govorio je i šef kluba odbornika SNSD-a u Skupštini opštine.
„U nekim preduzećima plate nema devet mjeseci. Sada je postala praksa da radnici idu tužbama i naplaćuju svoja potraživanja što dovodi do novih troškova, sudskih postupaka, angažovanja advokata tako da opština i tu gubi velika novčana sredstva. Mislim da na sudske procese godišnje ode oko 200.000KM, a i dobavljači se sve više okreću tužbama. Plate kad se isplaćuju prvo krenu isplate u pojedinim bankama i to po abecednom redu“, kaže za Spin info Đorđe Radić, šef Kluba odborika SNSD-a u Skupštini opštine Sokolac.
Đorđe Radić, foto: Info centar Sokolac
Ko je kriv za finansijsku dubiozu opštine Sokolac?
Ova ustanova nije jedina koja ima problem, mnoga javna preduzeća i javne ustanove su u problemima, a plate kasne i do devet mjeseci. Za predstavnike skupštinske većine glavni krivac za stanje u opštini je načelnik Bjelica.
„Krivac je načelnik opštine, kao jedina izvršna vlast, koji nikome nije dao da utiče na trošenje sredstava. On troši sva sredstva mimo bužetskog okvira koji se usvoji, on prebacuje sa pozicije na poziciju bez rebalansa i bez skupštinskih odluka. Tu je i glomazan aparat preko 200 zaposlenih, a prema Zakonu o lokalnoj samoupravi bi trebalo da je oko 48 maksimum u opštinskoj samooupravi“, kaže za Radić.
„Ima toga, sigurno da ima viška u svim ustanovama. Tačno je da ima opština 30 ljudi k’o jedan viška“, odgovara Bjelica.
Igranje sa ljudskim sudbinama
Za radnike odgovornost za ovako stanje podjednako dijele svi nadležni u opštini Sokolac.
„Joj, svi su krivi. Svi. Ovo nema ni u Africi. Svi su krivi, od vrha države što ovo dozvoljava na opššinskom nivou. Horor, ovo je horor što se tiče Sportsko-rekreativnog centra. To je igranje sa ljudskim sudbinama“, kaže Borovčanin.
Za Radića je najveći problem velika prezaduženost opštine. Duguje se za kredite, plate, doprinose, dobavljačima i radnicima.
„Suština rada Opštine je da se došlo do kraja i nagomilavanja velikih dugova koji se procjenjuju sad na preko 24 miliona KM“, kaže Radić.
Bjelica demantuje da je dug 24 miliona i kaže da opština uopšte nije prezadužena.
„Ma, lažu. Zaduženje je 13%, a možemo ići do 18%. Jesmo nelikvidni, imamo dosta obaveza, ali zaduženje opštine nije preveliko, mogao sam se zadužiti još 7, 8 miliona pa izvršiti reprogram obaveza tako da ne bi bilo nikakvih problema. Imamo kredit EBRD-a oko 3.000.000KM, a ukupno imamo oko 6,7 miliona kredita“, kaže Bjelica.
Tvrdi da mu rad otežava skupštinska većina, a da od šumskog gazdinstva ne dobija novac koji opštini pripada. Dugovanja su, kako kaže, samo od šumarstva, na čijem čelu je SNSD kadar, 600.000 KM. Skupštinska većina kaže da to nije istina i da ta dugovanja ne postoje.
„Što se tiče tih potraživanja, ona su isplaćena u većem iznosu od planiranog u prošloj godini. Oko 1,7 miliona KM je planirao prihoda po tom osnovu, a isplaćeno je oko 1,9 miliona KM tako da ta priča sva pada u vodu. Ove godine još nije predložio plan utroška šumskih sortimenata, a bez toga ni ne može dobiti novac, ali i pored toga je ove godine dobijao tranše“, tvrdi Radić.
Načelnik tvrdi da bi opština mogla imati daleko veće prihode, ali su zbog, kako tvrdi, opstrukcija skupštinske većine zaustavljeni brojni projekti i aktivnosti koje bi opštini mogle donijeti višemilionske prihode.
„Skupštinska većina u potpunosti blokira rad, svi problemi finansijske prirode su zbog odnosa skupštinske većine prema kabinetu načelnika opštine je oni ne mogu da se pomire da su poraženi tri uzastopna mandata. Izvršio sam plan parcelizacije na Romaniji. Imamo 300, 400 ljudi koji bi kupili parcele, gdje svaka sa građevinskom dozvolom košta između 15-20.000KM. To je između 6 i 10 miliona KM prihoda, oni meni ne daju da to uradim. Kažu da prvo uradim prečišćivač voda, odakle da ga uradim“, kaže Bjelica.
Zaustavljanje izgradnje solarne elektrane, dodatno smanjuju potencijalne prihode od 900.000KM, dodaje Bjelica.
Protiv Bjelice podnesene krivične prijave
Za predstavnike skupštinske većina razlog finansijske dubioze opštine je nedomaćinski odnos izvršne vlasti odnosno načelnika. Kažu da troši nenamjenski, a da su mnogi rashodi nezakoniti. Zbog svega su protiv Bjelice podnijeli nekoliko krivičnih prijava.
„Javne nabavke su plod velike korupcije, 12 godina funkcionsianja takvog sistema je dovelo do ovakve situacije gdje je sve stalo“, kaže Radić.
Bjelica kaže da su javne nabavke u ovoj opštini minimalne, pa da je korupcija skoro i nemoguća, ali da bez obzira na sve radi u skladu sa zakonom. To, dodaje, pokazuju brojne revizije, a zbog velikog broja prijava bilo ih je dosta.
„Sad sam imao reviziju oko socijalnih davanja, nijednu primjedbu nisam imao. Nikada nisam imao negativan revizorski izvještaj, nikada nije bilo korupcije prilikom javnih nabavki, javne nabavke su sitne“, kaže Bjelica.
No, ovo nije potpuna istina. U revizorskom izvještaju Glavne službe za reviziju za 2020. navedene su brojne primjedbe, a jedna od njih glasi:
„Revizijskim ispitivanjem obuhvaćeno je 18 postupaka nabavki ugovorene vrijednosti 1.247.316 KM (sa PDV-om), odnosno 81% vrijednosti zaključenih ugovora. Utvrđeno je da postupci nabavki nisu u potpunosti provedeni u skladu sa odredbama Zakona o javnim nabavkama“.
Dok skupštinska većina glavnog krivca za blokadu opštine vidi u aktuelnom načelniku, on prst upire u njih.
„Nijednu ideju nemaju, samo da kradu građu. Velika je krađa u šumama, i pojedini što se bave drogom. Tri odbornika koja sjede u skupštini, iz SNSD-a, su hapšena“, zaključuje Bjelica.
I jedna i druga strana optužuju opozitnu za kriminal, te pominju krivične prijave i istražne radnje. U međuvremenu mnogi radnici svakodnevno odlaze na posao ne znajući da li će platu dobiti u skorije vrijeme. Vjeruju da su taoci političkih previranja dvije strane podjednako krive za aktuelno stanje.
