– Vrijeme je da od Jahorine korist ima i opština Trnovo. To je vlasništvo građana koji su namučeni, pretrpjeli su nešto što možda nije nijedna lokalna zajednica – ovako ugrubo tumače negodovanje dijela lokalnog stanovništva Jahorine sa područja pod obuhvatom Opštine Trnovo u Republici Srpskoj i ekoloških udruženja.
Žurnal je i ranije pisao o usvajanju Regulacionog plana Sportsko-rekreativnog područja Jahorina na području opštine Trnovo, odnosno njegovoj reviziji. Pisali smo o namjerama Opštine i investitora, javnim raspravama tokom kojih je pristiglo na desetine primjedbi na plan koji je izradio Unis institut iz Istočnog Sarajeva. Na raspravama, vrlo često, predstavnici Unis instituta nisu imali konkretne odgovore na pitanja i primjedbe koje su upućene tokom javnog uvida.
Uništavanje Jahorine se nastavljaOpština Trnovo radi za interese građevinskog lobija
Nakon dugotrajne procedure tokom koje je održano više javnih rasprava, Opština Trnovo 11. jula usvojila je plan. Osim plana, usvojili su još jednu važnu odluku za ovo područje – to je odluka da nije potrebna izrada Stateške procjene uticaja na životnu sredinu, iako to zakoni predviđaju. Načelnika Opštine Trnovo Dragomira Gagovića pitali smo na osnovu čega je ova odluka usvojena:
–Nadležna firma koja je registrovana za tu djelatnost, Unis institut, napravila je elaborat u kojem stoji da nije potrebna izrada strateške procjene – kaže Gagović za Žurnal.
Unis institut je i nosilac izrade Regulacionog plana, a Unis je napravio i ovu procjenu. Da li je Opština, kao dobar domaćin, koji brine o vlastitom posjedu, trebala ipak preispitati ovu procjenu i naložiti izradu Strategije, kako bi bila sigurna da neće naškoditi životnoj sredini?
-Unis je licenciran da donosi te odluke, a odluka je donesena na osnovu toga što je gore planirano vikend naselje. Dakle, tamo neće biti zagađivača životne sredine. Jedini izvor zagađenja jeste zagrijavanje, ništa drugo, tu nema proizvodnje – objašnjava za Žurnal Siniša Golijanin, predsjednik Skupštine Opštine Trnovo.
Najviša zgrada planirana regulacionim planom na ovom području imat će sedam spratova, ali ni one, smatraju, ne potpadaju pod obavezu izrade Strategije:
–Potpadaju da se izvrši procjena da li je potrebno raditi. Stručnjaci Unisa su izašli na teren, i procijenili da ne treba – kaže Golijanin.
Odluka o usvajanju regulacionog plana donesena je na sjednici Skupštine Opštine Trnovo 11. jula. Danima prije toga najava sjednice uopće se nije mogla pronaći na web stranici Opštine. Vijest o usvajanju regulacionog plana i odluke o tome da nije potrebna procjena, pojavila se nekoliko dana nakon usvajanja, ali antidatirana – sa datumom kada je sjednica i održana – 11. juli.
Predstavnici Udruženja Aarhus centar u BiH i mještani sa Jahorine tražili su ranije prisustvo ovoj sjednici, ali odgovor nisu dobili. Za usvajanje su saznali nakon sjednice, iako su nekoliko dana ranije uredno poslali zahtjev da prisustvuju. Siniša Golijanin tvrdi da je njihov zahtjev stigao na samo jutro održavanja sjednice, a kao dokaz pokazuje zahtjev koji zaista jeste datiran kao primljen u Opštini na dan održavanja sjednice, ali nije jasno zbog čega mu je trebalo toliko dugo da stigne do Opštine.
Iako su i novinari Žurnala, a i ostale zainteresovane strane danima prije sjednice pokušavali pronaći najavu, na stranici je nije bilo, no Golijanin tvrdi drugačije:
–Bilo je, niste vidjeli. A nekad imamo i problema sa internetom, pa možda je i to uticalo.
Loša konekcija i problemi sa mrežom, ili svjesna namjera, tek ova dva važna dokumenta usvojena su bez protivljenja na sjednici. Za usvajanje regulacionog plana bila su potrebna i stručna mišljenja javnih preduzeća – Vodovod i kanalizacija Pale i Elektrodistribucije Pale. Direktor Vodovoda Dejan Kojić potpisao je saglasnost za usvajanje Plana, u kojem se navodi i obaveza Opštine Trnovo za razvoj vodovodne infrastrukture. Prema ovoj saglasnosti, Opština Trnovo treba da:
–… obezbijedi uvođenje dodatnih količina pitke vode i obezbijedi rekonstrukciju i dogradnju javne vodovodne i javne fekalne kanalizacione mreže, kao i izgradnju kolektora za gravitacionu odvodnju i uređaja za tretman fekalnih otpadnih voda kapaciteta 5000ES.
U Opštini Trnovo kažu da imaju i saglasnost Elektroprivrede, a u dokumentima koje su potpisali članovi savjeta plana navodi se da postoji “načelna saglasnost”.
Ipak, u onome što tretiraju kao saglasnost, jasno su navedeni uslovi za pozitivno mišljenje Elektrodistribucije: a to je da na Jahorini budu izgrađene nove trafostanice, što je u nadležnosti Elektroprenosa BiH. U dokumentu Elektrodistribucije navodi se da su postojeći kapaciteti elektrodistributivne mreže u značajnoj mjeri popunjeni, te da najveći problem predstavlja limitiranost postojećeg 35 kV voda preko kojeg se napaja kompletna Jahorina:
-Bez izgradnje nove TS 110/x kV koja je u nadležnosti kompanije Elektroprenos BiH, Jahorina će u narednom periodu biti u velikom elektroenergetskom problemu. Više puta smo se obraćali kompaniji Elektroprenos BiH vezano za ovu tematiku.
Prema zahtjevima za priključenje novih stambeno-poslovnih objekata potrebno je oko 4 MW ukupnog jednovremenog opterećenja, upozoravaju iz Elektrodistribucije i jasno navode:
-Zaključak je jasan, u ovom trenutku ZP Elektrodistribucija Pale nije u mogućnosti da obezbijedi priključenje novuh potrošača na postojeću elektroenergetsku infrastrukturu… to će biti omogućeno nakon izgradnje trafostanice 110x kV/kV.
Procedura za izgradnju novog dalekovoda i trafostanice na Jahorini traje već godinama. Od 2019. govori se o izgradnji novih kapaciteta, a kompanije je to dijelom pokušala opravdati i pandemijom, poremećajima na tržištu, procedurama javnih nabavki, žalbama…
Za Žurnal u Elektroprenosu navode da je izgradnja trafostanice od 110 kV predviđena Planom investicija za 2024. godinu i da su u pripremi dokumenti za pokretanje postupka javne nabavke. Procijenjena vrijednost ove nabavke je skoro 16,2 miliona KM:
-Nakon provođenja procedure javnih nabavki i zaključivanja ugovora sa izabranim dobavljačem, stvoriće se uslovi za izgradnju predmetne TS 110/x kV – navode.
U 2022. Opština Trnovo imenovala je pet članova Savjeta plana, koji su pratili izradu Regulacionog plana. Devetnaestog juna tri od tih pet članova podnijeli su ostavke u Savjetu, i stog dana na njihovo mjesto imenovana su tri nova člana. Nepunih mjesec dana kasnije Plan je usvojen u Skupštini, nakon što su novi članovi dali pozitivno mišljenje za usvajanje.
Nakon usvajanja, Aarhus centar u BiH podnio je krivičnu prijavu protiv rukovodstva Opštine Trnovo i inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti odluka o regulacionom planu Jahorina. Prijava se odnosi na tri glavna pitanja: odluku da nije obavezno provođenje Strateške procjene uticaja na životnu sredinu, odluku o usvajanju regulacionog plana i odluku o izmjeni prethodne odluke o provođenju Strateške procjene za SRCP Jahorina – sekcija 1.
Iz Aarhus centra tvrde da su ove odluke u suprotnosti sa Ustavom RS-a, Zakonom o uređenju prostora i građenja i Zakonom o zaštiti životne sredine RS-a:
–Pored pravnih nedosljednosti, ukazujemo na nepoštivanje Aarhuske konvencije, koja garantuje pravo javnosti na informacije, učešće u odlučivanju i pristup pravosuđu u pitanjima koja se tiču okoliša. Također, Prostorni plan RS-a predviđa zaštitu Jahorine kao zaštićenog prirodnog pejzaža, što je u suprotnosti sa trenutnim regulacionim promjenama koje dopuštaju značajne građevinske aktivnosti – navode.
Načelnik Opštine Trnovo Dragomi Gagović za Žurnal kaže da nije upoznat sa inicijativom da se ovo područje proglasi zaštićenim. Osim toga, u Aarhusovoj prijavi su navedena krivična djela kao što su zloupotreba službenog položaja, oštećenje tuđih prava, ugrožavanje sigurnosti, pustošenje šuma, zagađenje životne sredine, protivzakonito zauzimanje i eksploatacija prirodnih bogatstava, te stvaranje opasnosti nepropisnim izvođenjem građevinskih radova:
–U slučaju pozitivnog ishoda, očekuje se poništenje spornih odluka, čime bi se zaštitio prirodni ambijent Jahorine i osigurala transparentnost i poštivanje zakonskih procedura u budućim odlukama – kažu u Aarhusu.
Za rukovodstvo Opštine Trnovo, Aarhuse je NVO koja se na ovaj korak odlučila zbog donatorskih sredstava
–Veliki je pririsak, ali to neće puno promijeniti, mi nećemo odustati jer je to vlasništvo građana ovdje. Ovo dolazi od udruženja koja ništa drugo ne rade, finansiraju se od stanih sredstava i otežavaju nama rad – kaže za Žurnal načelnik Gagović.
Proteste koje je Aarhus organizovao ovim povodom i njihovo prisustvo javnim rasprava naziva “grupnim napadom na ljude koji su radili ovaj plan”:
–Iznijeli su niž laži i neistina i svaka njihova izjava je sa elementima krivične prijave. Iznijeli su tvrdnju da je zakazana vanredna skupština, ali nije, zakazana je redovna. Zatim da smo smijenili članove savjeta plana, ali nije tačno, već je jedan član dao ostavku jer je nosilac pripreme, nije zakonski ni mogao biti u Savjetu. I još dva člana su dali sami ostavku – navodi Siniša Golijanin – predsjednik SO Trnovo.
Na protestima je, kaže, bio jednocifren broj ljudi, od kojih samo jedna osoba ima lične dokumente opštine Trnovo. Na naše pitanje da li to znači da je popisivao prisutne i kasnije na neki način provjeravao njihov identitet i dokumente, kaže:
–Nema potrebe da provjeravam, zašto bih? Trnovo ima hiljadu stanovnika, svi se znamo.
U Opštini tvrde kako neće biti sječe šume, ni pretvaranja šumskog zemljišta u građevinsko.
(zurnal.info)
