Opština Višegrad u kojoj turizam nikada nije iskorišten do svog maksimuma mogla bi uskoro dobiti i prva zaštićena prirodna područja. To bi moglo vratiti nadu u turistički i ekonomski oporavak grada, ali i tu postoje problemi. Aktivisti iz Višegrada kažu da je Crni Rzav veoma zagađen s obzirom da kolektor na Zlatiboru nije u funkciji. S druge strane, iz Srbije tvrde da postrojenje radi savršeno i spada u red najsavremenijih u ovoj državi.
Piše: Slađan Tomić
Prema riječima aktivista stepen zaštićenog područja biće manji zbog onečišćenja rijeke Rzav, pritoke Drine, koja nastaje spajanjem dvije rijeke: Bijeli Rzav i Crni Rzav. Problem su i mala izdvajanja lokalne zajednice za brojna istraživanja neophodna za argumentaciju aktivista prilikom podnošenja inicijativa za proglašenje nekog područja zaštićenim.
“Trebalo bi da da izdvajaju mnogo više sredstava da bi mi kompletirali apsolutno sva istraživanja koja su neophodna za zaštitu ovog područja, da li je to Park prirode ili neka druga kategorija”, kaže za Spin info Dejan Furtula iz Udruženja “Eko centar” Višegrad.
foto: Spin info
Smatra da bi Opština Višegrad trebala da preuzme inicijativu i organizuje sastanke zajedno sa Opštinom Čajetina na čijoj teritoriji se nalazi Zlatibor.
“Svakako bi trebalo da se organizuju sastanci na kojima bi mi iznijeli naša istraživanja, da je Crni Rzav jako zagađen, da dolazi do Višegrada, da nam stvara probleme i samim tim smanjuje kategorizaciju zaštićenog područja. Mislim da je to ispravna inicijativa i u narednom periodu ćemo mi da pišemo i načelniku opštine i svima ostalima da pokrenu te neke korake, smatram da će opština prije organizovati sastanak nego mi kao neko ekološko udruženje”, dodaje Furtula.
Opštine moraju dogovoriti saradnju na smanjenju zagađenja Crnog Rzava, jer to zagađenje na kraju stigne u Višegrad.
“Zlatibor ima kolektor otpadnih voda, on nije u funkciji i to dokazuje veliko zagađenje i nadamo se da će on biti pušten u pogon i da će raditi stvarno na uklanjanju ovog problema. Mislimo da opština može mnogo da pomogne. Mislim da je naša rijeka pogodna i za ribolov i za neke sportove kao kajaci, prolazi pruga koja veže Višegrad sa Mokrom gorom što nam je veliki turistički potencijal i nadam se da ćemo zajedno uraditi najbolje za naš grad”, dodaje Furtula.
Spin info je pitanja uputio i Opštini Čajetina, a ogovore smo dobili od Miroslava Đokića koordinatora Postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda na Zlatiboru, koje je u rad pušteno 2021. Đokić uvjerava da su sve otpadne vode naseljenog mjesta Zlatibor sakupljene i kolektorima uvedene u njega.
“Projekat za Postrojenje je radila slovenačka firma Hidroinženjering iz Ljubljane, kao i samu izgradnju, puštanje u rad i obuku osoblja za upravljanje postrojenjem. Kao konsultante za pitanje otpadnih voda, JKP Vodovod Zlatibor, uzima eminentne profesore sa Tehnološko – metalurškog fakulteta u Beogradu. Postrojenje radi savršeno i spada u red najsavremenijih u Srbiji. Otpadne vode Zlatibora se ne ispuštaju u rečicu Obudovica a samim tim ne mogu završiti ni u Crnom Rzavu”, uvjerava Šokić.
Prečistač otpadnih voda Zlatibor
Dodaje da se mjerenje prečišćene vode iz Postrojenja u Obudovicu vrši svakodnevno od strane tehnologa Zavoda za javno zdravlje iz Užica, te da se vrše kvartalna mjerenja. Kaže i kako su rezultati u granicama zakonskih okvira.
Stručnjaci: Zagađenje je prisutno
Vladica Simić, biolog i profesor na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Kragujevcu predvodio je istraživanje kvaliteta vode na pet lokaliteta. Tri su bila na Rzavu, jedan na Crnom Rzavu i jedan na Bijelom Rzavu. Kao indikatori bile su alge i makro beskičmenjaci.
“Koristili smo metodologiju Evropske direktive u vodama, koju koristimo u Srbiji i koju koristimo u Bosni, ili Republici Srpskoj. Krajnji rezultat, ono što je najvažnije, jeste da smo dobili rezultat da je Crni Rzav pri ulasku u Bosnu, odnosno prije spajanja s Bijelim Rzavom pokazao jedno umjereno zagađenje koje se jasno vidi da počinje od vjerovatno otpadnih voda sa Zlatibora”, rekao je za Spin info profesor Simić.
Pojašnjava da zagađenje Rzava dolazi iz Crnog Rzava, jer Bijeli Rzav predstavlja jedan od najčistijih dijelova ovog sistema gdje je vodu prvog kvaliteta, prvog stepena čistoće.
“Taj dio u cijelom tom sistemu ima najočuvanije stanište i najbolji kvalitet vode. Što se tiče samog Rzava, tu je situacija otprilike promjenjiva, ide od nešto umjerenog do nešto jačeg zagađenja, pogotovo u dijelu iznad samog Višegrada, gdje postoji nekakvo vikend naselje i tu je zagađenje nešto izraženije. Sveukupno, ako se posmatra Rzav od nastanka njenog (spajanja Crnog i Bijelog Rzava) ima taj umjeren stepen čistoće, što znači da se osjeća određeni uticaj organskog zagađenja, prije svega nastalog od naselja koja se nalaze okolo i drugih objekata. Po nekim našim procjenama, kvalitet vode je nešto lošiji nego što bi on prirodno trebao da bude, ali nije zabrinjavajući, niti je to neko zagađenje koje drastično utiče na biodiverzitet samog Rzava”, dodaje professor Simić.
Istraživanje je rađeno dva puta 2022. i 2023. Odnosno nakon puštanje kolektora u pogon.
No, zagađenje je dovoljno da se stepen zaštite prirodnog područja smanji. Ekološki aktivisti sada pokušavaju smanjiti zagađenje Crnog Rzava, a sve kako bi što bolje zaštitili prirodna blaga Višegrada. Za to im treba dobra volja Opštine Višegrad, a sa druge strane već imaju sagovornike raspoložene za razgovor.
“JKP Vodovod Zlatibor -Čajetina je u svakom trenutku spreman da ugosti predstavnike opština , vodovodnih preduzeća , novinarske ekipe i sve druge zainteresovane radi obilaska Postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda”, zaključuje Đokić.
