Ideja o izgradnji muzeja u Palama stara je najmanje deset godina. Obećanje je svake vlasti, a građani Pala i poslije toliko godina vide tek obrise budućeg muzeja koji je progutao više od pola miliona maraka, muzeja za koji niko ne zna kada će biti završen, ni koliko će koštati građane Pala.
Piše: Sanja Vasković
Vlada Republike Srpske je opštini Pale još 2018. u okviru prioritetnih projekata iz Programa javnih investicija odobrila 500.000 KM za izgradnju zgrade Muzeja odbrambeno- otadžbinskog rata.
Opština je tek u oktobru 2019. godine objavila tender za izgradnju Muzeja, tačnije za građevinsko- arhitektonsku fazu. Procijenjena vrijednost radova je 512. 820,51 maraka (bez PDV-a).
U obavještenju je naglašeno da 415.384,62 КМ (bez PDV-a) daje Ministarstvo finansija Republike Srpske, dok će 97.435,90 КМ (bez PDV-a) obezbijediti opština Pale.
Kamen temeljac postavljen pred izbore
Iako je tender raspisan krajem 2019. godine, zvanični početak radova na izgradnji muzeja, po starom dobrom običaju, tempiran je pred lokalne izbore 2020. godine kada su tadašnji kandidat za načelnika opštine Boško Jugović, kandidat za gradonačelnika grada Istočno Sarajevo Ljubiša Ćosić i kandidat za člana Predsjedništva Milorad Dodik položili kamen temeljac.
Iako na stranici Opštine ovaj ugovor nije moguće pronaći, posao izgradnje muzeja dobila je firma “Građenje” doo iz Pala, a rok za završetak radova bio je četiri mjeseca.
Pola godine kasnije, ništa se nije desilo, a radovi na izgradnji muzeja intenzivirani su tek u 2021. godini.
Zbog čega radovi nisu završeni u predviđenom roku pitali smo nadležne u opštini Pale, kao i firmu izvođača radova “Građenje” doo, međutim, i pored podsjećanja, i telefonskih poziva, odgovor na našu adresu još uvijek nije stigao.
Međutim, kako portal SPIN Info saznaje sa terena, izvršeni su radovi u visini novčanih sredstava koja su do tada uplaćena izvođaču radova, nakon toga, radovi su obustavljeni i mašine sklonjene sa gradilišta. Već godinu dana na izgradnji muzeja ne radi se ništa, a postavka muzeja i planiranje ostaju misaona imenica.
Dosadašnji radovi ne prelaze 320 000 maraka?
Sa stručnjacima građevinske struke obišli smo radove na Palama.
Prema njihovim riječima troškovi dosadašnje faze gradnje muzeja na Palama se objektivno, za utrošak građevinskog materijala i radnika, ukupno kreću u opsegu od 250 do 320 000 KM. Važno je napomenuti da su procjenom uzete u obzir cijene građevinskog materijala u vremenu izgradnje bez skorašnjih poskupljenja. S obzirom da na gradilištu nema table sa koje se vide podaci, stručnjaci napominju da detaljne cijene ipak može iznijeti jedino izvođač radova, kao i nadzorni organ po građevinskoj knjizi izvedenih radova i utrošenog materijala.
Firmi “Građenje” doo iz budžeta milionski iznosi
Već smo pomenuli da iz firme “Građenje” doo nismo dobili tražene podatke.
Trenutno najznačajniji kapitalni projekti u Gradu Istočno Sarajevo povjereni su pomenutoj firmi.
U septembru prošle godine potpisan je Ugovor sa Univerzitetom u Istočnom Sarajevu za nabavku radova rekonstrukcije objekta za potrebe Rektorata i Muzičke akademije vrijednosti 7.990.407 KM. Ista firma radila je i adaptaciju objekta JU “Studentski centar” Pale vrijednosti 21.815 KM. Prije par dana potpisan je ugovor sa Ministarstvom unutrašnjih poslova Republike Srpske na izgradnji objekta Policijske uprave Istočno Sarajevo u Palama. Cijena je od prošle godine porasla za skoro dva miliona pa sada iznosi 8.378.188 KM.
Zanimljivo je da se pomenuta firma od ranije pominje i u jednom od tekstova portala zurnal.info, početkom prošle godine, kada je Dragan Šojić, direktor Službe za zajedničke poslove institucija Bosne i Hercegovine, koji je optužen da je zloupotrebom položaja ili ovlaštenja oštetio budžet za oko 42.000 maraka, naumio da ovoj paljanskoj firmi da nova dva miliona KM, kako bi dokupio dio zgrade u koji bi smjestio službenike. Podsjećamo, 2018. godine kupljen je dio objekta u Istočnoj Ilidži, a odobreni milionski iznos završio je na računu firme „Građenje“ u vlasništvu Zorana Popića, prema pisanju medija, izuzetno bliskog SNSD-u.
Kada je riječ o sredstvima opštine izdvojenim za ove namjene, paljansko rukovodstvo je tek 2020. godine u budžetu planiralo 40 000 maraka za izgradnju muzeja, dok se 2021. u ostvarenju budžetskih sredstava pominje utrošenih 54.615 maraka za ove namjene. U 2022. planirano je novih 50.000 maraka, dok je i laicima jasno da u ovoj godini sa dodatnih 50.000 maraka koje se navode u budžetu nije moguće dovršiti radove, pa se postavlja pitanja kada će biti završeni radovi, odakle će se obezbijediti dodatna sredstva i koliko će ukupno koštati građane Pala ovaj višegodišnji projekat?
Služba za reviziju javnog sektora “slučajno” izostavila podatke o sredstvima utrošenim za Muzej
Glavna služba za reviziju javnog sektora Republike Srpske objavila je Izvještaj revizije učinka Izgradnja i održavanje objekata kulture, gdje se, između ostalih, pratila izgradnja Muzeja u Palama.
“Najduže trajanje druge faze realizacije projekata odnosi se na projekat izgradnje muzeja na Palama. Kako je projekat nezavršen i kako su građevinski radovi u početnoj fazi, vrijeme računato do septembra 2022. godine, datuma zadnjeg uvida revizije iznosilo je 4,3 godine. Najveći dio tog vremena odnosi se na prvi dio perioda, od osiguranja sredstava do početka radova, u kojem su vršene prve operativne i pripremne aktivnosti, uključujući i izradu idejnog i glavnog projekta i rješavanje imovinsko pravnih odnosa, izbor izvođača radova, što je trajalo 2,4 godine. Ugovoreni radovi su završeni u roku od godinu dana, u novembru 2021. godine ali nisu realizovane aktivnosti na ugovaranju i izvođenju sljedećih faza radova. Vezano za zastoj u radovima na ovom projektu je otvoreno i nedovoljno usaglašeno pitanje oko organizovanja JUK (javne ustanove kulture), njenog osnivača, drugih potencijalnih korisnika objekta, vlasništva nad objektom i upravljanja istim”, navodi se u izvještaju.
Međutim, zanimljivo je da kada je riječ o efikasnosti trošenja sredstava, u izvještaju se ne pominju sredstva doznačena za ove namjene, niti na koji način su utrošena, dok je za druge ustanove kulture ipak pojašnjeno. Dobro upućen izvor iz opštine Pale rekao nam je da su revizori u najmanju ruku bili iznenađeni češljajući finansijske izvještaje opštine vezano za ovaj projekat. S obzirom da je vlast prevođena SNSD-om u ovom slučaju i na republičkom i na opštinskom nivou, ne čudi zašto ovi podaci nisu javno objavljeni.
Ćutanje nadležnih, ali i opozicije
Nadležni često zaboravljaju da rade u interesu javnosti i da ih plaćaju građani, te da su istim odgovorni podnositi račune za svaku potrošenu marku. U ovom slučaju, ćutanje administracije, tačnije nadležnih u opštini Pale na čijem čelu je SNSD-ov Boško Jugović već drugi mandat moglo bi se i razumjeti, ali ćutanje opozicije na naša pitanja o izgradnji Muzeja u Palama već je alarm da polako postajemo društvo jednoumlja ili straha. Opozicija u Skupštini opštine Pale na čelu sa SDS-om nije nam dostavila obećane odgovore na pitanja, dok su odbornici PDP-a nedavno istupili iz stranke, te se i ne oglašavaju u javnosti, a dio njih je od skora i uz vlast.
Pitali smo građane Pala kako komentarišu višegodišnju izgradnju muzeja, ali i ćutanje onih koji ih predstavljaju.
“Kao građaninu nejasno mi je zašto nije završena gradnja muzeja za nekoliko godina, borci i građani Pala zaslužuju Muzej odbrambeno- otadžbinskog rata, gdje bi se generacije mladih i studenata informisale o tekovinama rata, te zaslužnim borcima i njihovim porodicama koje su bezmalo zaboravljene kategorije baš kao i ovaj muzej, a opština i načelnik daju izjave godinama da će nastojati da nešto poprave i izgrade”, kaže naš sagovornik dodajući da je ćutanje nadležnih svjesno zbog kršenja rokova, a moguće i zakona, ali ćutanje opozicije čudi s obzirom da bi trebali raditi u interesu građana i biti korektiv vlasti, naročito ako su u pitanju društveno korisne investicije.
Nadležni, opozicija, izvođač radova, revizori- svi ćute na to kako je potrošeno pola miliona budžetskog novca za projekat koji je trebao biti gotov 2021. godine, a još uvijek je u početnoj fazi, i pitanje je koliko će zbog ovakvog nedomaćinskog trošenja novca biti potrebno dodanih sredstava za nastavak radova. U svemu, kao i uvijek, ispaštaju građani Pala, ali i Republike Srpske.
