Načelnik opštine Istočno Novo Sarajevo Jovan Katić, posljednjih dana posebno vodi računa o svojoj promociji. Radi to na društvenoj mreži Instagram i Facebook, plaćenim oglašavanjem, ali i kroz medijske istupe budući da je ovih dana „odriješio kesu“.
Piše: Slađan Tomić
Iako je do početka izborne kampanje ostalo još tri mjeseca političke poruke, programi i promocije već su počele. Mnoge od tih aktivnosti su, prema Izbornom zakonu, zabranjene, a CIK već zaprima prijave za kršenje Izbornog zakona. Budući da se u prvoj nedjelji oktobra održavaju Lokalni izbori, posebno će biti zanimljivo praćenje funkcionerske kampanje i zloupotrebe javnih resursa.
Načelnici koji su već u mandatu koriste svoju poziciju za indirektnu promociju i dobijanje naklonosti birača.
Jedan od njih je i načelnik Opštine Istočno Novo Sarajevo čija je kampanja čini se, već započela.
Tako je ove godine odlučio da sufinansira banjsko liječenje za 91 penzionera. U budžetu dostupnom na sajtu opštine nije taksativno navedena ova stavka, ali su sredstva za socijalna davanja planirana u iznosu većem od milion maraka.
Sumnju da se radi o indirektnoj kupovini glasova baca činjenica da u arhivi tekstova na stranici opštine nije moguće pronaći vijest o realizaciji sličnih aktivnosti tokom prošle, neizborne, godine. To potvrđuje i dio izvještaja o ovogodišnjoj odluci opštinske uprave koji je objavljen na zvaničnoj web stranici opštine Istočno Novo Sarajevo.
“Predsjednik Udruženja penzionera Istočnog Novog Sarajeva Žarko Krsman zahvalio je načelniku Katiću i Opštinskoj upravi na nesebičnoj podršci, te izrazio nadu da će ovakvi projekti postati tradicija u budućnost”, navodi se.
Načelnik je odlučio na banjsku rehabilitaciju poslati i oboljele od multiple skleroze, a to će biti moguće nakon što je potpisan sporazum 30. maja 2024. Sve to otvara sumnju u namjere opštinske uprave, jer se aktivnosti intenziviraju nakon raspisivanja izbora i nakon što je stranka kojoj pripada Katić – SNSD odlučila da će ipak izaći na Lokalne izbore.
„Nosiocima izvršne funkcije i nosiocima mandata zabranjena je zloupotreba javnih resursa koja između ostalog i podrazumijeva korištenje javnih sredstava i resursa u svrhu direktne ili indirektne kupovine podrške birača tokom izborne kampanje, to se odnosi, između ostalog, na pružanje jednokratnih novčanih ili nenovčanih pomoći građana ili kategorijama građana“, kaže za Spin info Damjan Ožegović iz Transparency International.
Članom 7.2 a Izbornog zakona BiH nosiocima mandata takve aktivnosti su zabranjene.
“Korištenje javnih sredstava i resursa u svrhu direktne ili indirektne kupovine podrške birača tokom izborne kampanje, što uključuje između ostalog i pružanje jednokratne novčane ili nenovčane pomoći 53 građanima ili kategorijama građana, osim ako je pružanje te pomoći planirano u okviru redovnih budžetskih subvencija”, navodi se u Izbornom zakonu BiH.
„Na ovaj način se direktno ili indirektno, kako god tumačili, kupuje podrška tih kategorija građana odnosno birača, a direktno novčanim ili nenovčanim davanjima. Tako da, ovo je zabranjeno, nametnutim odlukama izmjena i dopuna Izbornog zakona“, kaže Ožegović.
Načelnik odustaje od favorizacije autoškola u kojima je besplatan vozački ispit za vukovce
Aktivnosti načelnika u naš su fokus došle nakon što su mnogi domaći, ali i regionalni mediji objavili da će opština Istočno Novo Sarajevo svim vukovcima omogućiti besplatno polaganje vozačkog ispita, dok će odličnim učenicima sufinansirati polaganje u iznosu od 50%.
Prema informacijama koje je opštinska uprava saopštila bilo je jasno da opština pravi diskriminaciju privrednih subjekata, jer je prvobitno bilo planirano da srednjoškolci koji imaju pravo na refundaciju mogu polagati samo u dvije autoškole: „Saša“ i „Nišić“.
Načelnika Katića pitali smo zašto je to tako.
„Naša je preporuka da se biraju škole koje dolaze sa područja Istočnog Novog Sarajeva. Znači, da sve one autoškole koje imaju sjedište u INS da im pomognemo i da to bude jedan vid podsticaja za privredne subjekte koji se bave tom djelatnošću, a nalaze se na teritoriji INS“, pojašnjava Katić.
Ožegović upozorava da se autoškole ne mogu birati po sopstvenom nahođenju.
„Moraju imati obrazloženje zasnovano na zakonu zašto su izabrana određena pravna lica u koju su oni ulazili u bilo kakvu vrstu angažmana. Dakle, ne može se tek tako diskriminisati, ne može se pogodovati već se mora na transparentno na aktivnoj konkurenciji zasnovati jedan ovakav potez“, kaže Ožegović.
No, očito je da je Katić pokušao pomoći samo jednom dijelu privrednih subjekata i da je izostavio druge autoškole, što se da zaključiti uvidom i registre poslovnih subjekata, ali u komentarima na društvenim mrežama u kojima su se pojedini instruktori vožnje žalili na diskriminaciju.
„Apsolutno je pravo opštinske uprave da na bilo koji način pomogne privredne subjekte koji dolaze sa teritorije opštine, tako da nema potrebe niko da zamjera, svako može u svojoj opštinskoj upravi gdje ima sjedište, gdje ima mjesto prebivališta da traži neki vid pomoći ili podrške. Naravno da će uvijek biti prioritet opštine da pomogne ljude na bilo koji način koji žive na teritoriji opštine INS i isto tako privredne subjekte koji rade, registrovani su na teritoriji INS. Tako da, ne vidim apsolutno nijedan razlog da se neko buni ako mi sugerišemo da ide kod poslodavca koji dolazi iz naše lokalne zajednice jer to su sredstva koja mi finansiramo i iz budžeta građana“, dodao je Katić.
No, podsjećamo ga na prvobitnu informaciju u kojoj se zaobilaze autoškole upravo iz opštine čije privredne subjekte želi podržati. Odgovara da srednjoškolci ipak mogu polagati u svim autoškolama na području opštine.
„To je preporuka. Ne vidim razlog zbog čega stavljamo fokus koje će biti autoškole. Po meni ovakve priče treba da se stavlja fokus na lijepu ideju. I da bude podsticaj sljedećim generacijama, a to koja je autoškola ne vidim nijedan razlog da na to stavljamo akcenat“, sugeriše nam Katić.
Na naše pitanje da li su sredstava planirana budžetom, što je aktivnost koju Izborni zakon trpi, ili se radi o „neplaniranim“ troškovima Katić odgovara da su sredstva obezbijeđena ad hoc.
„Postoje budžetske rezerve i iz tih sredstava ćemo to da finansiramo“, pojašnjava Katić.
Kupovina podrške birača?
U potezima aktuelnog načelnika opštine Istočno Novo Sarajevo sporno je mnogo toga: od načina dodjele sredstava do motiva.
„S druge strane, osim što se radi o diskriminaciji određenih privrednih subjekata jer ako nije zasnovano na zakonu, ako je isključena praktična aktivna konkurencija, to je jedan aspekt gledanja a drugi je da je od trenutka raspisivanja izbora je to strogo zabranjeno nosiocima mandata i izvršnih funkcija“, kaže Ožegović.
Učenici s odličnim uspjehom dobiće refundaciju 50% troškova, pa bi bilo normalno da traže najpovoljnije autoškole, a ne prvenstveno one iz svoje lokalne sredine.
„Ne znam na koji način su oni to birali, oni mogu pomagati građane, međutim oni ne mogu tek tako ograničavati građane koji su stekli registrovano prebivalište u toj opštini gdje će oni to pravo ostvarivati jer šta ako u graničnoj opštini ima neko ko daje 20, 30 odsto povoljniju cijenu. Dakle moraju imati na zakonu zasnovano utemeljenje zašto tako biraju, a vrlo vjerovatno nemaju…“, zaključuje Ožegović.
Načelnik Katić vjerovatno je samo jedan u nizu onih koji su u izbornu utrku već ušli i u tom žaru krše zakone ili hodaju po ivici zakonitosti svojih radnji budući da je nekada i onima kojima je to primarni posao teško odlučiti šta je redovna funkcionerska aktivnosti, a šta zloupotreba položaja i funkcionerska kampanja.
